Chuyện Cấm Cười - Theo Tuần Báo Mới
Bánh kẹo, các thức ăn béo có thể tác động lên não bộ như "ma túy". Nhất là nếu tiêu thụ thường xuyên.
Những chứng cớ thuyết phục đến nỗi giới nghiên cứu đã phải chấp nhận - TS Nora Volkow, giám đốc National Institute on Drug Abuse (NIDA) Mỹ, cơ quan chuyên về đấu tranh chống nghiện ngập phát biểu.
Mới cách đây 15 năm, lý thuyết cho rằng thức ăn có thể gây nghiện chưa hề thu hút sự quan tâm của giới khoa học. Ngày nay đã khác, Các nghiên cứu thực nghiệm chứng minh, đồ uống ngọt và thức ăn béo ngậy gây cho con vật những phản ứng nghiện ngập điển hình.
Hình ảnh chụp chiếu não bộ những người béo phì và nghiện ăn uống chứng tỏ những rối loạn phản xạ ở trung tâm cảm giác thú vị, y hệt phản ứng của những người nghiện ma túy.
Theo tài liệu của National Library of Medicine, chỉ tính trong năm 2011 đã ghi nhận 28 công trình khoa học về hiện tượng nghiện ăn uống. Cùng với sự xuất hiện ngày càng nhiều chứng cứ mới, khoa học có thể bắt đầu trở thành mối đe dọa đối với ngành công nghiệp thực phẩm trị giá 1 ngàn tỷ USD.
Nếu mọi chứng cứ khẳng định, thức ăn gây béo và đồ uống pha đường cùng sirup ngô giàu đường fructose thực sự nguy hiểm như vậy, các nhà sản xuất thực phẩm có thể đứng trước triển vọng chiến tranh về sức khỏe người tiêu thụ, chưa từng thấy kể từ thời, khi thế hệ trước, đã tranh đấu chống lại ngành công nghiệp thuốc lá.
Các vị giám đốc và giới vận động hành lang thuộc ngành công nghiệp thực phẩm phản pháo bằng nổ lực khẳng định, hiện thời chưa ai chứng minh được điều gì cụ thể về thực phẩm, mà chủ tịch PepsiCo. Indra Nooyi, gọi là "thú vị" không gây hại, một khi tiêu thụ có mức độ.
Hơn thế, các hãng còn bảo đảm họ làm những gì có thể để cung cấp cho người tiêu dùng sự lựa chọn phong phú hơn những món ăn lành mạnh.
Bà Nooyi từ lâu đã nổi tiếng với triết lý coi nổ lực gia tăng số lượng sản phẩm PepsiCo lành mạnh quan trọng không kém sự gia tăng doanh số bán hàng.
Không ai phủ nhận thực tế béo phì ngày càng trở thành vấn đề mang tính toàn cầu lớn hơn. Tại Mỹ tỷ lệ béo phì trong dân số trưởng thành đã lên tới 30%, chiếm 17% tổng số trẻ vị thành niên, và liên tục gia tăng. Tỷ lệ người béo phì cũng phình to tại Mỹ La tinh, châu Âu và các quốc gia khu vực Thái Bình Dương.
Béo phì đã trở thành gánh nặng chi phí xã hội. Kết quả nghiên cứu tiến hành năm 2009 với nhóm 900 ngàn người do tạp chí "Lancet" công bố khẳng định, tuổi thọ trung bình của người béo "vừa phải" bị rút ngắn từ 2 đến 4 năm, trái lại người béo "nghiêm trọng" tổn thọ tới 10 năm.
Các trung tâm Loại bỏ và Ngăn ngừa Bệnh tật châu Âu nhấn mạnh, đã nhiều lần giới nghiên cứu phát hiện, béo phì làm gia tăng nguy cơ xuất hiện các bệnh về tim, tiểu đường, một số bệnh ung thư, các bệnh thoái hoá khớp, tắt thở trong lúc ngủ và tai biến não.
Theo tài liệu tạp chí "Health Affairs", riêng năm 2008, chi phí chữa trị các bệnh liên quan đến béo phì tại Mỹ đã lên tới xấp xỉ 147 tỷ USD.
Tất nhiên, đường và các chất béo bao giờ cũng là một phần thực đơn của chúng ta, cơ thể con người được lập trình, để thèm ăn chúng.
Chỉ duy nhất thay đổi cách thức chế biến thực phẩm theo kiểu hiện đại thông qua chiến lược tung ra thị trường tràn ngập các sản phẩm giàu đường và các chất béo không lành mạnh, trong khi quá nghèo chất xơ và những giá trị dinh dưỡng - các chuyên gia thực phẩm than vãn.
Giờ đây, thực tế cho thấy, việc tiêu thụ số lượng lớn thức ăn được chế biến như thế trong thời gian dài có thể dẫn đến những thay đổi bất lợi trong não bộ.
Những thay đổi đó theo một số nhà khoa học, không khác gì sự nghiện ngâp.
Kết quả nghiên cứu do GS David Ludvig (Đại học Harvard) khẳng định, thực phẩm chế biến bằng công nghệ cao có thể gây ra tình trạng gia tăng và sụt giảm đột biến nồng độ đường trong máu - yếu tố làm gia tăng cảm giác thèm ăn.
Sự giáo dục, các thực đon và tân dược chứng tỏ không có hiệu quả trong cuộc chiến chống lại béo phì, sự kích thích liên tục bằng món ăn ngon miệng, giàu năng lượng có thể giúp trung tâm cảm giác trong não bộ, buộc chúng phải hấp thụ số lượng ngày càng lớn hơn thức ăn "rác rưởi" nhằm duy trì trạng thái hài lòng.
Trong công trình nghiên cứu thực hiện năm 2010, các nhà khoa học Mỹ (Viện nghiên cứu Scripps ở Jupiter, Florida) đã cho đàn chuột thí nghiệm ăn những loại bánh ngọt giàu chất béo. Với sự trợ giúp của các cực điện, họ đã quan sát hoạt động của những trung tâm theo dõi trao thưởng và cảm giác thích thú trong não bộ.
Kết quả: những con chuột mỗi ngày chỉ có 60 phút tiếp cân với loại thực phẩm này đã ăn "xả ga, quên tất cả mọi thứ trên đời", cho dù bên cạnh lúc nào cũng sẵn đồ ăn giàu dưỡng chất hơn hẳn.
Đồng loại của chúng, thuộc nhóm thứ hai có thể ăn bánh ngọt và các chất béo trong thời gian từ 18 đến 23 giờ/ngày, rất nhanh tăng trọng lượng, GS Paul Kenny, nhà khoa học chủ trì công trình nghiên cứu dẫn giải trong bản tường trình được công bố trên tạp chí "Nature Neurosciense".
Theo nhà khoa học Mỹ, trong não bộ chuột đã xuất hiện những phản ứng y hệt thời gian bị tiêm chích ma túy với liều cao.
Giới nghiên cứu suy ra, rất dễ dẫn đến tổn thương trung tâm thú vị trong não bộ - một khi chúng ta hấp thụ số lượng thức ăn quá lớn. trong khuôn khổ thí nghiệm do các nhà khoa học Mỹ (Đại học Texas và Viện nghiên cứu ở Oregon) tiến hành năm 2010, 26 phụ nữ thừa cân đã được kiểm nghiệm bằng phương pháp cộng hưởng từ trong thời gian họ uống shake và ăn kem chocolate.
Nghiên cứu được lập lại sau đó 6 tháng. Kết quả: ở những phụ nữ đã tăng cân các chuyên gia nhận thấy mức độ phản ứng kém hẳn của trung tâm não bộ theo dõi sự trao thưởng, cho dù điều kiện đã tiến hành trắc nghiệm không thay đổi.
Tin tức mới này đã được công bố năm 2011 trên tạp chí "Juornal of Neuroscience".
Nhiều năm "bội thực" sẽ làm thui chột phản xạ của trung tâm khoái cảm, giống hệt như trường hợp nghiện ma tuý - TS Eric Stice (Viện nghiên cứu ở Oregon) phát biểu.
Các nhà khoa học nghiên cứu hiện tượng đồ ăn vấp phải sự hoài nghi thậm chí trong cả đồng nghiệp cùng ngành.
Cuối những năm 90, khi TS Nora Volkow (NIDA) với tư cách nhà nghiên cứu của Phòng thí nghiệm Quốc gia Brookhaven chuyên về vấn đề nghiện ngập xin trợ cấp cho chương trình nghiên cứu những rối loạn có thể của trung tâm khoái cảm những cá thể béo phì. Không nhận được trợ cấp, song nhờ sự hổ trợ tài chính của một tổ chức chính phủ, nhà khoa học đã có thể thực hiện nghiên cứu có sự trợ giúp của thiết bị ghi hình hoặt động của não bộ, đo đếm mức độ phản ứng hóa học của cơ thể.
Các nhà nghiên cứu đã vẽ lại sơ đồ các thụ cảm dopamine trong não bộ 10 tình nguyện viên béo phì.
Dopamine là hợp chất hóa học, mà sự xuất hiện của nó đóng vai trò tín hiệu phần thưởng.
Nồng độ dopamine gia tăng khi xuất hiện hoạt động thể chất tích cực, khi "ân ái", và sau khi sử dụng ma túy như cocaine hoặc heroin.
Việc lạm dụng ma túy sẽ dẫn đến tình trạng: cùng với thời gian các thụ cảm của não bộ sẽ chấm dứt phản ứng với dopamine, buộc con nghiện phải tăng liều, để đạt được cùng trạng thái đê mê.
Thí nghiệm tiến hành ở Brookhaven đã cho thấy, ở những người béo phì, các thụ cảm với dopamin phản ứng kém hơn so với những cá thể thân hình mảnh mai thuộc nhóm đối chứng.
Cùng thời gian các chuyên gia tâm lý (Đại học Princeton) đã bắt đầu chương trình nghiên cứu nhằm xác định liệu chuột thí nghiệm có bị nghiện dung dịch nước đường 10% - xấp xỉ lượng đường có trong các loại nước ngọt không gây rắc rối; nhưng sẽ xuất hiện hiệu ứng bi đát - khi chúng được uống thường xuyên hằng ngày.
Cùng với thời gian, chúng uống lượng nước ngọt càng nhiều hơn, ăn ít lại - GS Nicole Avena chuyên gia thần kinh (Đại học Florida) khẳng định.